Bola tishini necha yoshdan tozalashni boshlashi kerak?
Birinchi tish chiqishi bilan bolani ogʻiz gigiyenasiga oʻrgatishni boshlash lozim. 1-3 yoshligidan ota-onalar yordamida, bolalar choʻtkasi va pastasidan foydalangan holda tozalashni yoʻlga qoʻyish kerak. Bolalar 6-7 yoshdan, nerv-muskul tizimi toʻla shakllangach, tishlarni mustaqil tozalashlari mumkin.Ayrim ota-onalar keyinchalik doimiy tishlar bilan almashgani uchun sut tishlari parvarishiga yetarli eʼtibor qaratmaydi Lekin sut tishlarining muhim vazifalari bor:Sut tishlari olib tashlangandan keyin oziq yaxshi chaynalmaydi va yaxshi hazm boʻlmaydi, bu oʻsish va rivojlanishga taʼsir qiladi. Sut tishlari yuz va jagʻ suyaklarini, qolaversa, bolada nutq shakllanishida muhim oʻrin tutadi.Agar tish nuqson bilan chiqqan boʻlsa, choʻtka bilan olib tashlanmaydigan qoldiqlar paydo boʻlsa, tishlarda qora dogʻlar yoki milk qizarib, kattalashsa, ogʻriqdan shikoyat qilsa, zudlik bilan stomatologga murojaat etish kerak.
Maktabgacha ta’lim tizimida ta’lim laboratoriyasi loyihasi
Maktabgacha ta’lim tizimida ta’lim laboratoriyasi loyihasi Sevimli telekanalining «Zamon» dasturi nigohida
«BILIMDON» intellektual oʻyinining final bosqichi bo’lib o’tdi
Jizzax viloyati Maktabgacha taʼlim boshqarmasi tashabbusi bilan tashkil etilgan «BILIMDON» intellektual oʻyinining final bosqichi bo’lib o’tdi.Faollik, ahillik, raqobat, iroda va natija shiori ostida boʻlib oʻtgan turnir yangi bilimdonlarni kashf etdi.Turnir yangi mavsumi yangicha tarzda kreativ gʻoyalarga boy boʻlishi kutilmoqda.
KOICAning Oʻzbekistondagi vakolatxonasi rahbari bilan uchrashuv boʻlib oʻtdi
Bola kamolotining ilk kurtaklari nafaqat oilada, balki maktabgacha taʼlim tashkilotlarida namoyon boʻladi. Ushbu tashkilotlarda taʼlim-tarbiyaviy ishlar sifati hamda samaradorligi, ularda yaratilgan zamonaviy imkoniyat va sogʻlom muhit murgʻak farzandlarimiz taqdirida gʻoyat muhim oʻrin egallaydi. Shuning uchun ham maktabgacha taʼlim tashkilotlarida faoliyat olib borayotgan pedagoglarning malakasini oshirib borish muhim hisoblanadi.
Avvalroq xabar berganimizdek, YUNESKO bosh direktorining taʼlim boʻyicha oʻrinbosari Stefaniya Djannini Oʻzbekistonga tashrifi davomida Maktabgacha taʼlim vaziri Agrippina Shin bilan uchrashib tizimdagi islohotlar va olib borilayotgan samarali hamkorlik natijalari, maktabgacha taʼlim tizimidagi islohotlarni amalga oshirish va erishilgan ilgʻor natijalar, shuningdek kelgusi yillarda maktabgacha taʼlim sohasida rivojlanishning istiqbolli yoʻnalishlari boʻyicha masalalar tahlil qilinib, shu bilan birga uchrashuv doirasida 2022-yil Toshkentda “Ilk yoshdagi bolalar rivojlanish sohalari va taʼlim siyosati Osiyo-Tinch okeani forumi”ni oʻtkazish masalasi muhokama qilingan edi.Bugun Maktabgacha taʼlim vazirligi binosida Maktabgacha taʼlim vaziri Agrippina Shin va YUNESKOning Oʻzbekistondagi vakolatxonasi rahbari v.b Aleksandros Makarigakis oʻrtasida uchrashuv boʻlib oʻtdi. Uchrashuv jarayonida 2022-yil Toshkentda “Ilk yoshdagi bolalar rivojlanish sohalari va taʼlim siyosati Osiyo-Tinch okeani forumi” oʻtkazilishi yuzasidan tashkiliy masalalari boʻyicha kelishib olindi.Uchrashuv jarayonida maktabgacha yoshdagi bolalarga taʼlim va tarbiya berish davlatning ustuvor yoʻnalishlaridan biri ekanligi shu bilan birga, Oʻzbekiston barqaror rivojlanish maqsadlarining 4.2 bandiga muvofiq 2030-yilga kelib barcha oʻgʻil-qizlar boshlangʻich taʼlimga tayyor boʻlishlari uchun yosh bolalarni rivojlantirish, parvarishlash va maktabgacha taʼlim olish uchun sifatli tizimlardan foydalanish imkoniyatiga ega boʻlishlarini taʼminlash borasida ijobiy natijalar haqida ham aytib oʻtildi.Eslatib oʻtamiz, respublika boʻyicha maktabgacha taʼlimga qamrab olish koʻrsatkichlari 2017-yili 27% dan 2021-yilga kelib 64% gacha oshishi natijasida, bugungi kunga kelib 1,8 mln. dan ortiq maktabgacha yoshdagi bolalar maktabgacha taʼlim olish imkoniyatiga ega boʻldilar, qolaversa Oʻzbekistonda 2019-yildan boshlab barcha bolalar uchun boshlangʻich taʼlimda teng imkoniyatlar yaratish maqsadida maktabga borishdan bir yil oldin majburiy maktabgacha taʼlim tizimi joriy etildi. Bugungi kunda 6-7 yoshli maktabga chiqish yoshidagi bolalarning 77%i maktabgacha taʼlim tizimiga qamrab olindi, 2025-yilga borib ularning barchasini bir yillik majburiy bepul taʼlim tizimiga 100% qamrab olinadi.Maktabgacha taʼlim vazirligi Axborot xizmati
Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini “korrupsiyadan xoli qonunchilik” tamoyili asosida ishlab chiqish tartibi joriy etildi.Ilmiy tashkilotlar va oliy taʼlim muassasalari vakillari hamda jismoniy shaxslar — mustaqil ekspertlarga normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarini korrupsiyaga qarshi ilmiy va mustaqil ekspertizadan oʻtkazish huquqi beriladi.Qarorga muvofiq:amaldagi normativ-huquqiy hujjatlar bosqichma-bosqich toʻliq korrupsiyaga qarshi ekspertizadan oʻtkaziladi;Adliya vazirligi korrupsiyaga qarshi ekspertiza boʻyicha davlat organlari va tashkilotlari faoliyatini muvofiqlashtiradi va uslubiy yordam koʻrsatadi;korrupsiyaga qarshi ilmiy va mustaqil ekspertizadan oʻtkazish boʻyicha eng yaxshi takliflarning davlat granti tanlovlari oʻtkaziladi;Vazirlar Mahkamasi tomonidan har yili 20-yanvarga qadar amaldagi normativ-huquqiy hujjatlarni korrupsiyaga qarshi ekspertizadan oʻtkazish rejasi, yil davomida belgilangan sohalar doirasida aniqlangan korrupsiyaviy omillarni bartaraf etish boʻyicha “Yoʻl xarita” tasdiqlanadi;normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarida aniqlangan korrupsiyaviy omillar tegishli davlat organlari va tashkilotlari faoliyatini baholashning asosiy mezonlaridan biri etib belgilanadi.Qurilish, sogʻliqni saqlash, oliy taʼlim va davlat xaridlari sohalarini tartibga soluvchi 75 ta qonunchilik hujjatidagi 302 ta korrupsiyaviy omillar bartaraf qilinadi.Ilmiy va mustaqil ekspertizadan oʻtkazish natijalari boʻyicha xulosalar tegishli davlat organlari va tashkilotlari tomonidan majburiy koʻrib chiqiladi.Davlat organlari va tashkilotlari yuridik xizmat xodimlarining normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarini korrupsiyaga qarshi ekspertizadan oʻtkazish faoliyati har olti oy yakunida baholanadi.
Ilmiy kuzatish va tadqiqotlar inson oʻz umri davomida oladigan barcha maʼlumotning 70 foizini 5 yoshgacha boʻlgan davrda faol qabul qilishini, bolaning ongi, asosan, 5 – 7 yoshda shakllanishini koʻrsatgan. Bu esa jamiyatga kirib kelayotgan shaxsning maʼnaviy-ruhiy olami, dunyoqarashi, bilimu salohiyati uning maktab yoshigacha boʻlgan yillarda olgan taʼlim-tarbiyasiga uzviy bogʻliqligidan dalolat beradi.Shundan kelib chiqib, aytish mumkinki, bola kamolotining ilk kurtaklari nafaqat oilada, balki maktabgacha taʼlim tashkilotlarida namoyon boʻladi. Ushbu tashkilotlarda taʼlim-tarbiyaviy ishlar sifati hamda samaradorligi, ularda yaratilgan zamonaviy imkoniyat va sogʻlom muhit murgʻak farzandlarimiz taqdirida gʻoyat muhim oʻrin egallaydi.Maktabgacha taʼlim tashkilotining davlat oʻquv dasturi Oʻzbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlanishiga qoʻyiladigan Davlat talablariga muvofiq ishlab chiqilgan meʼyoriy-huquqiy hujjat boʻlib, unda maktabgacha taʼlim tashkilotining maqsad va vazifalari, oʻquv-tarbiyaviy faoliyatining asosiy gʻoyalari ifodalangan, shuningdek, bolani taʼlimning keyingi bosqichiga oʻtishidagi asosiy kompetensiyalari belgilangan. Xuddi shu maqsadlarni samarali amalga oshirish yoʻlida vazirlik oʻz tashabbusi bilan maktabgacha taʼlim tashkilotlari uchun oʻquv-metodik va didaktik adabiyotlar tayyorlashni takomillashtirish boʻyicha mexanizmlarni joriy etdi.2021-yilda Maktabgacha taʼlim vazirligi tomonidan pedagoglar uchun bolalar davomatini qayd etish daftari, “Ish daftari”, shuningdek, bolajonlar uchun oʻzbek ertaklari va sheʼrlari toʻplamlari ham nashr ettirildi.Xususan, nashr etilayotgan metodik adabiyotlar va qoʻllanmalar soni quyidagicha:– Pedagoglar uchun bolalar davomatini qayd etish daftari (tabel, filtr patronaj) – 48 811 ta;– Pedagoglar uchun “Ish daftari” komplekt 5 kitobdan iborat – 6149 ta;– Panoramali ertaklar (komplekt 6 kitobdan iborat) – 6 149 ta;– Pedagogik qoʻllanma va didaktik materiallar – 25 000 ta (rus va oʻzbek tillarda);– Musiqa pedagoglar uchun qoʻllanma – 6149 ta.Ushbu davrda vazirlik tomonidan 3 dona oʻzbek xalq ertaklaridan iborat toʻplam ham 20 000 nusxada chop etilib, bolajonlarga yetkazilgan.Xususan, kichik guruh bolalari uchun taʼlimiy, rangli-bezakli badiiy “Qizil gul” kitobi bosmadan chiqqan. “Oq gul” kitobi esa oʻrta guruh bolalari uchun moʻljallangan boʻlib, taʼlimiy, rangli-bezakli badiiy asarlar toʻplami hisoblanadi. Shuningdek, hozirda “Sariq gul” kitobini katta guruh bolalari sevib mutolaa qilishmoqda. Maktabga tayyorlov guruhi bolalari “Moviy gul” kitobidan foydalanishmoqda. Natijada bolalarda kitobga boʻlgan qiziqish ortib, kelgusidan kitobxonlik darajasi oshishiga sabab boʻlishi mumkin.Maktabgacha taʼlim tashkilotlarini yuqori sifatli oʻquv didaktik materiallari bilan taʼminlanish darajasiga ham eʼtibor qaratsak:– “Lulliya aylanalari” didaktik toʻplami – 10 000 ta;– 3-7 yoshli bolalar uchun diqqatni jamlash va mantiqiy fikrlar uchun rivojlanish soati – 20 000 ta;– 40 ta toʻplamdan iborat boʻlgan Elementar matematik tasavvurlarini va bilimlarini rivojlantirish boʻyicha didaktik oʻyinlar va masalalar toʻplami – 20 000 ta (rus va oʻzbek tillarda);– Koʻrgazmali didaktik plakatlar toʻplami;– 45 ta plakatdan iborat toʻplam – 10 000 ta (rus va oʻzbek tillarda);– Markazlarda faoliyatni tashkil etish uchun didaktik kartochkalar toʻplami. Toʻplam 376 ta kartochkadan iborat – 10 000 ta (rus va oʻzbek tillarda);– Nutqni rivojlantirish uchun moʻljallangan figuralar va maskalar toʻplami;– Stol teatri – 6 149 ta; – “Koʻngilochar” Geometrik tushunchalarni hosil qilish va logikani rivojlantirishga qaratilgan grafomatorika boʻyicha didaktik toʻplam 3-7 yoshli bolalar uchun – 6 149 ta;– Tayyorlov guruhlari tarbiyalanuvchilarining ish daftarlari – 466032 ta;– Tarbiyalanuvchilar uchun matematika daftari – 466032 ta;– 6-7 yoshli bolalar uchun ingliz tili daftari – 466032 ta nusxada nashr ettirilmoqda.Eng quvonarlisi yuqorida nomlari keltirilgan didaktik materiallarning barchasi davlat maktabgacha taʼlim tashkilotlari uchun mutlaqo bepul tarqatilmoqda. Albatta ushbu didaktik materiallar kelajak avlodning mustahkam bilim egasi boʻlib kamol topishi yoʻlida olib borilayotganligi ezgu maqsad boʻlib oʻz samarasini berishi shubhasizdir.Maktabgacha taʼlim vazirligi Axborot xizmati
Qoraqalpogʻiston Respublikasining Ellikqalʼa tumanida 2 ta maktabgacha taʼlim tashkiloti ochildi
Investitsiya dasturi asosida 8-sonli va “Obod qishloq” davlat dasturi asosida 31-sonli maktabgacha taʼlim tashkilotlarining qurilish ishlari yakunlanib foydalanishga topshirildi.Ochilish tadbirlarida Ellikqalʼa tumani hokimi S.Avezov, Oʻzbekiston Respublikasi maktabgacha taʼlim vazirligidan B.Qadirov, M.Akbarov, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Maktabgacha taʼlim vazirining birinchi oʻrinbosari T.Bayjanov va tegishli tashkilot, muassasa rahbarlari ishtirok qildilar.Tadbirda soʻzga chiqqanlar mamlakatimizda bolajonlarni har tomonlama barkamol insonlar boʻlib ulgʻayishida tinmay gʻamxoʻrlik koʻrsatib kelayotgan Prezidentimizga samimiy minnatdorchilik izhor etdilar.